5 ทุ่ม 37 นาที คือเวลาที่ฉันอ่าน "มาเฟียกับเพนกวิน" จบตัวอักษรสุดท้าย รู้สึกปวดใจกับบทสรุปตอนจบ เหมือนถูกทรยศยังไงยังงั้น
มาเฟียกับเพนกวิน หรือ Death and The Penguin หรือ Smeri' postoronnego แต่งโดยอังเดรย์ เคอร์คอฟ จัดพิมพ์โดยสำนักพิมพ์มติชน เป็นนวนิยายที่สะท้อนภาพสังคมของยูเครน ซึ่งเป็นประเทศเกิดใหม่หลังการล่มสลายของสหภาพโซเวียต
เป็นเรื่องราวของนักเขียนตกอับนามว่าวิคเตอร์ที่เฝ้าฝันอยากเขียนนวนิยาย แต่จู่ๆ ก็เกิดได้รับงานเขียนข่าวมรณกรรมของคนดัง (ที่ยังไม่ตาย) เพื่อเก็บไว้ใช้ได้ทันทียามเมื่อคนผู้นั้นตายลง ถือเป็นงานที่ให้เงินดีเลี้ยงตัวได้ แม้จะไม่ชอบแต่ก็เป็นสิ่งเดียวที่เขาทำได้เก่งฉกาจ
และเมื่ออ่านถึงย่อหน้าที่สองของหนังสือเราก็ได้พบกับเจ้ามิช่า นกเพนกวินที่ถูกสวนสัตว์นำออกมาแจกจ่ายให้กับประชาชนเพราะไม่มีเงินเลี้ยง วิคเตอร์นำมันมาเลี้ยงไว้ในแฟลตเล็กๆ เพื่อเป็นเพื่อนแก้เหงา มันเป็นคิงเพนกวินที่มีความสูงประมาณ 1 เมตร ถือว่าตัวไม่เล็กเลยสำหรับสัตว์เลี้ยงในบ้าน
"...ตั้งแต่เขาโดนแฟนทิ้งไปหนึ่งอาทิตย์ก็รู้สึกอ้างว้างเปล่าเปลี่ยว แต่มิช่าก็นำความเหงาโดดเดี่ยวในแบบของมันมาให้อีก ผลก็คือความอ้างว้างโดดเดี่ยวสองประเภทต่างเอื้ออาทรต่อกัน ก่อเกิดความรู้สึกต้องพึ่งพาอาศัยซึ่งกันและกันมากกว่าเพียงมิตรภาพเท่านั้น" นี่คือประโยคที่จี๊ดเข้าไปในความรู้สึกเหลือเกิน
สองชีวิตที่โดดเดี่ยวและเปลี่ยวเหงามาพบกัน
หลายครั้งในเรื่องที่แสดงให้เห็นภาพของนกเพนกวินที่เหงา เศร้า ฉลาด ลึกซึ้ง จนดูเหมือนกับคนที่ไม่ช่างพูด มันจะร่าเริงเป็นพิเศษตอนที่ได้เล่นในน้ำที่เย็นจัดจนผิวน้ำเป็นน้ำแข็ง ชอบเดินตามเจ้านายเหมือนหมาตัวหนึ่ง คอยปลอบโยนยามที่เจ้านายเศร้า ...อ่านแล้วรักมันจังเลย
แล้วชีวิตของวิคเตอร์ก็เริ่มซับซ้อนขึ้น...
ผลพวงจากการที่เขาได้เขียนมรณานุสรณ์ก็คือ คนดังเหล่านั้นเริ่มล้มตายกัน เท่านั้นยังไม่พอ เจ้านกเพนกวินของเขายังได้รับเชิญให้ไปปรากฏตัวในงานพิธีศพของคนเหล่านั้น (ด้วยค่าตัวที่สูงกว่าค่าเขียนต้นฉบับของเจ้านายมันซะอีก) มันเป็นความบังเอิญหรือเกิดจากความจงใจของใครกันแน่?
การเดินเรื่องของหนังสือไม่ถึงกับตื่นเต้นระทึกขวัญ มันดำเนินไปอย่างอืดเอื่อย ติดตามชีวิตอันอ้างว้างของวิคเตอร์ที่พยายามเชื่อมโยงตัวเองเข้ากับคนอื่นที่จู่ๆ ก็ปรากฏตัวเข้ามาเป็นส่วนหนึ่งในชีวิตของเขาโดยไม่ทันตั้งตัว แต่ละบรรทัดล่อหลอกให้อยากติดตามด้วยความสงสัยว่าเบื้องหลังของเหตุการณ์เหล่านั้นคืออะไร
ความสัมพันธ์ที่วิคเตอร์มีกับคนรอบข้างมันก็แค่ชีวิตที่เสแสร้งแกล้งอยากให้เป็นตามภาพฝันในอุดมคติเท่านั้นเอง
ขอบอกว่าสำนวนการแปลของคุณรสวรรณ พึ่งสุจริตทำได้ดีทีเดียว อ่านแล้วขำอยู่ในใจบ่อยครั้งกับคำที่นำมาใช้ อยากยกตัวอย่างมาเขียน แต่เปิดหาไม่เจอแล้วค่ะ
แม้จะพบกับตอนจบที่ปวดใจ แต่ก็ยังอดที่จะชอบหนังสือเล่มนี้ไม่ได้จริงๆ ให้ตายสิเจ้าเพนกวิน